Ontdek onze collectie online

Onlangs ontving museum Beelden aan Zee van een particulier ten geschenke het bronzen beeld Grootmoeder Kegge (1948, brons, 120x60x50 cm) van de hand van de legendarische beeldhouwer Jan Bronner (1881 – 1972). Alhoewel de West-Friese Bronner een geboren eenling en een regelrechte dwarskop was, kan hij toch, met collega’s als Krop, Rädecker en Polet, worden gerekend tot de generatie beeldhouwers die zich in dienst stelde van de architecten van de Amsterdamse School, de expressionistisch beweging van gemeenschapskunst die de toon aangaf in het interbellum. Bronner staat enigszins apart omdat zijn oeuvre beperkt is gebleven tot één hoofdwerk waaraan hij zijn leven lang heeft gewerkt. Daarnaast gaf hij al zijn energie aan het onderwijs van jonge beeldhouwers gedurende zijn ruim veertigjarig professoraat aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Bronners hoofdwerk is een groep van negen autonome beelden die in het architectonisch verband van een fonteinbassin is gebracht. Die fontein was bestemd voor de Haarlemmer Hout en bracht hulde aan de schrijver Nicolaas Beets die in 1839, onder zijn pseudoniem ‘Hildebrand’, zijn Camera Obscura heeft geschreven, een treffende beschrijving van de bourgeoisie van die tijd in evenzoveel hoofdstukken – acht - als het aantal beelden dat Bronner voor de fontein hakte. Het negende beeld stelt de figuur van Hildebrand voor die op afstand zijn literaire creaties beschouwt. De Grootmoeder Kegge is de meest ‘architectonische’ en misschien wel bijzonderste van de groep omdat het zo mooi de plastische idealen van Bronner verbeeldt. Bronner bewonderde de toegepaste sculptuur van de middeleeuwse Franse kathedralen en de Indische tempels en hij werkte in een tijd dat de beeldhouwkunst zich meer en meer emancipeerde van ambacht tot autonome richting van beeldende kunst. Bronner kreeg de opdracht in 1914, leverde zijn fontein af in 1948 waarop het in 1962 werd onthuld. In 1983 werd het origineel vervangen door een kopie in kunststeen. Sinds 1990 is het origineel geplaatst in de tuin van kasteel Het Nijenhuis in Heino alwaar het gezelschap heeft van enige tientallen bruiklenen uit de collectie van BAZ. Bronner hakte zijn fonteinbeelden in Franse kalksteen, naar voorbeeld van gipsmodellen waarvan later bronsgietsels in kleine edities zijn gegoten. Het exemplaar dat BAZ heeft gekregen, stond decennialang voor het huis Oud-Over in Loenen aan de Vecht, woonhuis van de beeldhouwers Bertus Sondaar en Ton Sondaar-Dobbelmann die elkaar in de klas van Bronner hadden leren kennen.